Ziekte van Addison

Ziekte van Addison: hypofunctie van de bijnierschors

Bij de hypofunctie van de bijnierschors wordt er een onderscheid gemaakt tussen een oorzaak in de hypofyse (te weinig ACTH-aanmaak) en een oorzaak in de bijnier zelf (te weinig cortisol aanmaak). We spreken in dit tweede geval over de ziekte van Addison. De oorzaak van dit ziektebeeld is in meer dan de helft van de gevallen niet bekend.

Ziekte van Addison: symptomen

De ziekte van Addison gaat gepaard met een scala aan klachten. De belangrijkste daarvan zijn moeheid en hyperpigmentatie (door het hoge gehalte aan ACTH in het bloed) van huid, slijmvliezen en recent ontstane littekens. Bij vrouwen valt de oksel- en pubisbeharing weg vanwege een tekort aan bijnierschorsandrogenen. Daarnaast zijn er vaak klachten van eetlustverlies, misselijkheid, braken en gewichtsverlies. De bloeddruk is laag en de polsfrequentie is hoog. Prikkelbaarheid en neiging tot flauwvallen, vooral als een maaltijd wordt overgeslagen, komen ook voor. Een trauma of infectie of een andere vorm van stress kan een zogenaamde Addison-crisis uitlokken. De belangrijkste verschijnselen tijdens zo’n aanval zijn een forse daling van de bloeddruk (met de daarbij behorende shockverschijnselen) en een daling van de lichaamstemperatuur. Dit kan dusdanig ernstige vormen aannemen, dat de patiënt hier zelfs aan overlijdt. De ziekte van Addison kan dus gevaarlijk zijn.

Ziekte van Addison: onderzoek

Op grond van het klinisch beeld is de diagnose vaak al te stellen. Met bloedonderzoek kan vrij snel worden vastgesteld dat het cortisol gehalte in het bloed laag is. Afhankelijk van de primaire oorzaak is het ACTh-gehalte ook verlaagd of verhoogd. Bij twijfel kunnen nog specifieke testen verricht worden.

Bloedonderzoek bij Addison patiënten brengt ook meestal een laag natriumgehalte en een hoog kalium- en calciumgehalte aan het licht. Met toediening van het ACTH in de vorm van Synacthen® kan nog een onderscheid gemaakt worden tussen een oorzaak in de bijnier zelf of een oorzaak in de hypofyse. Leidt het geven van Synacthen niet tot een stijging van het cortisol gehalte (wat normaal gesproken wel het geval zou zijn) dan is de diagnose ziekte van Addison zeker.

Ziekte van Addison: behandeling

Zeker in ernstige gevallen dienen glucocorticoïden (zoals cortisol en Prednison) en mineralocorticoïden (zoals aldosteron) als onderhoudsdosering gegeven te worden om een crisis te voorkomen. Stressomstandigheden moeten zoveel mogelijk worden vermeden of zo vroeg mogelijk bestreden te worden. Een infectie bij deze patiënten zal sneller en agressiever bestreden worden dan bij patiënten met een normale bijnierfunctie. Voorafgaande aan een stresstoestand, wanneer een patiënt bijvoorbeeld geopereerd moet worden, kan preventief cortisol gegeven worden om een crisis te voorkomen.

Tijdens een Addison crisis moeten eerst levensreddende maatregelen genomen worden zoals infusie met glucose en fysiologisch zout om de bloeddruk weer wat op peil te brengen. Na herstel kan over gegaan worden tot bovengenoemde maatregelen.

Lees meer over de ziekte van Addison via http://nl.wikipedia.org/wiki/Ziekte_van_Addison.