Overspannen? Doe er wat aan!

Het lijkt wel alsof het tegenwoordig veel meer voorkomt dan voorheen: mensen die overspannen zijn. Of je het nu burn-out noemt, oververmoeidheid of overspannen, je komt het steeds meer tegen. Wellicht kan dat verklaard worden doordat het werk steeds drukker wordt. We moeten meer doen met minder mensen en het werk is nooit af. Gelukkig kun je ook wel iets doen om te voorkomen dat je overspannen raakt en ook als je al overspannen bent, kun je daar nog wel wat aan doen. In dit artikel bespreken we daar het een en ander over.

Wat is overspannen eigenlijk?

Voor we met de praktische tips bezig gaan, is het handig om te weten wat het nu eigenlijk betekent als we zeggen dat iemand overspannen is. Wij hanteren een definitie die uitgaat van een evenwicht tussen last, draagkracht en rust:

• Last: hiermee bedoelen we de hoeveelheid werk die iemand heeft en de stress van dat werk. Dus zowel hoelang je werkt als hoe zwaar het werk is.
• Draagkracht: sommige mensen zijn beter bestand tegen een bepaalde last dan anderen. Als je al jaren een bepaalde functie uitoefent, ben je waarschijnlijk beter bestand tegen de druk die die functie met zich meebrengt dan iemand die nog maar pas dat werk doet.
• Rust: bijna elke inspanning kan opgevangen worden als er voldoende rust is. Pas wanneer mensen te weinig rust krijgen om bij te komen van een inspanning, ontstaan de problemen.

Voorkomen en genezen

Hoe voorkom je nu dat je overspannen raakt? En wat doe je als je al overspannen bent? In principe doe je in beide gevallen hetzelfde. Alleen raden we mensen die al overspannen zijn aan om eerst een flinke tijd rust te nemen. Denk daarbij echt aan minimaal een maand rust. Helemaal zonder email of telefoon, echt even helemaal niets aan je hoofd. We begrijpen dat dit soms moeilijk te organiseren is, maar het is vaak wel echt noodzakelijk. Daarnaast kun je aandacht besteden aan de drie voorgenoemde factoren:

• Controleren van de last: geef bij je leidinggevende aan dat je teveel om handen hebt. Schuif taken af, leer om nee te zeggen tegen nieuwe taken en bewaak je agenda als een tijger. Hoe moeilijk het ook is, je moet de stroom van taken leren beheersen, want anders kom je er nooit uit.
• Draagkracht: daarnaast kun je je eigen draagkracht ook vergroten. Je kunt werken aan je persoonlijke effectiviteit, je timemanagement vaardigheden en aan je stressbestendigheid. Jawel, dat is echt een vaardigheid waar je aan kunt werken. Daarvoor moet je vaak bij een psycholoog zijn.
• Rust: we hebben al besproken dat het verstandig is om rust te nemen als je overspannen bent. Ook bij het voorkomen van overspannenheid werkt het echter goed om aandacht te besteden aan je rust. Niet alleen is het belangrijk om meer rust te nemen, maar ook om de kwaliteit van je rust te vergroten. We zien helaas veel mensen die bij wijze van ontspanning maar wat voor de TV hangen, terwijl wandelen, mediteren en sporten bijvoorbeeld veel beter werken.

De belangrijkste boodschap van dit artikel is echter dat je wat kunt doen aan overspannenheid en dat je je er niet bij hoeft neer te leggen. Knoop die alvast goed in je oren!